Tại Hội nghị “Phát triển thị trường trong nước ngành dệt may - da giày” do Bộ Công Thương phối hợp với Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) và Hiệp hội Da - Giày - Túi xách Việt Nam (LEFASO) tổ chức, nhiều doanh nghiệp cho biết mở rộng kinh doanh tại thị trường nội địa không hề dễ dàng khi vừa thiếu nguồn cung nguyên liệu, vừa phải đối mặt với vấn nạn hàng giả tràn lan.
Đại diện Biti’s chia sẻ, từ năm 2010, nhiều đại lý phân phối đã công khai nhập và bán hàng nhái thương hiệu, khiến việc mở rộng thị trường gặp nhiều trở ngại. Để bảo vệ mình, Biti’s buộc phải xây dựng hệ thống cửa hàng tiếp thị trực tiếp, dù ban đầu vấp phải phản ứng từ các đại lý. Sau 15 năm, hãng đã có hơn 200 cửa hàng, chiếm 70% doanh thu nội địa.
Tương tự, ông Lê Văn Thành, Chủ tịch CTCP Động Lực, cho biết hơn 20% bóng thể thao thương hiệu Việt đang bị làm giả và bày bán công khai trên các sàn thương mại điện tử.

Doanh nghiệp dệt may-da giày gặp khó khăn trước vấn nạn hàng giả. Ảnh minh họa
Theo bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký LEFASO, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu thành công nhưng lại thất bại ở thị trường nội địa do không chống nổi hàng nhái. Doanh nghiệp Việt thiếu chiến lược bảo vệ thương hiệu, thực thi quyền sở hữu trí tuệ, khiến sản phẩm dễ bị làm giả. Bà đề xuất áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc bằng QR code để minh bạch thị trường.
Ngoài hàng giả, chính sách thuế cũng tạo thêm rào cản. Hiện giày nguyên chiếc nhập từ Trung Quốc chịu thuế 0%, trong khi doanh nghiệp trong nước nhập nguyên liệu lại phải chịu thuế 5-10% cộng thêm chi phí nhân công, quản lý, khiến giá thành cao hơn.
Bà Xuân nhấn mạnh, doanh nghiệp cần đầu tư công nghệ, nâng cao chất lượng, chuyển từ gia công sang phát triển sản phẩm có thương hiệu, nghiên cứu thị hiếu người Việt và hợp tác với nhà thiết kế, bán lẻ để đưa ra sản phẩm “Made in Vietnam” chất lượng cao.
Theo số liệu hiệp hội, quy mô thị trường dệt may - da giày trong nước đạt khoảng 6-6,5 tỷ USD, trong đó quần áo chiếm 5 tỷ USD, giày dép và túi xách khoảng 1,1-1,2 tỷ USD. Hiện 50% thị phần thuộc về thương hiệu ngoại.
Ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, cho rằng phát triển thị trường nội địa không chỉ giúp doanh nghiệp giảm phụ thuộc vào xuất khẩu mà còn mang lại cho người tiêu dùng cơ hội tiếp cận sản phẩm đạt chuẩn quốc tế do chính thương hiệu Việt sản xuất. Đây vừa là yêu cầu chiến lược, vừa là bước đệm để vươn ra thế giới.
Bà Nguyễn Thị Tuyết Mai, Phó Tổng Thư ký VITAS, cũng nhận định doanh nghiệp Việt vẫn phụ thuộc nhiều vào nguồn cung nước ngoài. Nếu không chủ động phát triển vùng nguyên liệu, các công ty khó cạnh tranh cả ở nội địa lẫn xuất khẩu. Với năng lực sẵn có, doanh nghiệp dệt may hoàn toàn có thể mở rộng thị phần trong nước, song cần sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước, hiệp hội và doanh nghiệp.
Theo đó, Nhà nước phải hoàn thiện chính sách bảo vệ thị trường; doanh nghiệp chuyển từ gia công sang xây dựng thương hiệu, phát triển nội địa; hiệp hội giữ vai trò kết nối, vận động chính sách. Khi ba yếu tố này phối hợp, mục tiêu phát triển bền vững sẽ khả thi, giúp Việt Nam vừa giữ vững vị thế xuất khẩu, vừa chiếm lĩnh thị trường trong nước.
Các chuyên gia và doanh nghiệp thống nhất rằng, cần sớm hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn; tăng cường quản lý bằng công nghệ truy xuất nguồn gốc; đồng thời đẩy mạnh truyền thông để nâng cao nhận thức người tiêu dùng về giá trị hàng Việt.
Ngoài ra, cộng đồng doanh nghiệp kiến nghị siết chặt kiểm soát biên giới, loại bỏ hàng giả ngay từ khâu nhập lậu; các sàn thương mại điện tử phải thể hiện trách nhiệm xã hội, kiên quyết gỡ bỏ gian hàng vi phạm thay vì vì lợi nhuận mà tiếp tay cho vi phạm.
Theo khuyến nghị từ Bộ Công Thương, để giữ vững “sân nhà”, doanh nghiệp cần chú trọng ba yếu tố: giá - chất lượng - thương hiệu. Giá phải phù hợp khả năng chi trả của số đông; chất lượng ngang tầm quốc tế; thương hiệu đủ sức chạm tới cảm xúc người tiêu dùng.
Giải pháp được nhấn mạnh là tối ưu chi phí thông qua quản trị hiệu quả, ứng dụng công nghệ và AI vào dự báo nhu cầu, quản lý tồn kho; chuyển đổi sang mô hình bán hàng đa kênh để mở rộng tiếp cận, nâng trải nghiệm mua sắm, giữ chân khách hàng. Song song, doanh nghiệp cần đầu tư nghiên cứu, phát triển và thiết kế bền vững – hướng đi dài hạn phù hợp xu thế toàn cầu.
An Dương (T/h)