Nghi vấn “né kiểm tra” giữa lúc siết hậu kiểm
Theo thống kê của Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế), vào cuối tháng 5/2025, gần 300 sản phẩm mỹ phẩm đã bị rút số tiếp nhận phiếu công bố chỉ trong một ngày, tương đương 60% tổng số sản phẩm bị rút trong cả năm 2024. Đáng chú ý, nhiều trong số này là sản phẩm nhập khẩu từ những quốc gia có ngành công nghiệp mỹ phẩm phát triển như Nhật Bản, Pháp, Hàn Quốc và từng được tiêu thụ rộng rãi tại thị trường Việt Nam.
Các sản phẩm nổi bật nằm trong danh sách bị rút bao gồm: sữa tắm Dove Peony & Sweet Cream Body Wash (Unilever Japan, Nhật Bản), nước tẩy trang Bioderma Sebium H2O (Pháp), sữa chống nắng Shiseido Anessa Perfect UV Sunscreen Skincare Milk (Shiseido, Nhật Bản)... Tất cả đều do các doanh nghiệp Việt Nam đứng tên công bố và chịu trách nhiệm phân phối.

Nước tẩy trang Bioderma Sebium H2O rút công bố.
Một số doanh nghiệp xin rút với số lượng lớn như: Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển HSD (Hưng Yên): 65 sản phẩm; Japan Connection (Hà Nội): 78 sản phẩm; BB Việt Nam (Hà Nội): 60 sản phẩm; Hebe Việt Nam (TP.HCM): 52 sản phẩm.
Điều trùng hợp là đợt rút công bố này diễn ra cùng thời điểm các cơ quan chức năng triển khai chiến dịch hậu kiểm quy mô lớn đối với sản phẩm mỹ phẩm trên toàn quốc. Điều này làm dấy lên nghi vấn: Liệu doanh nghiệp có đang âm thầm rút lui để tránh bị phát hiện sai phạm?
Thực tế thời gian qua, hàng loạt vụ việc liên quan đến mỹ phẩm giả, thực phẩm chức năng kém chất lượng đã bị phanh phui. Gần đây nhất là vụ việc liên quan đến sản phẩm Hanayuki Sunscreen Body, từng được quảng cáo rầm rộ bởi ca sĩ Đoàn Di Băng, hiện đã bị khởi tố với tội danh sản xuất và buôn bán hàng giả.
Trước hiện tượng rút số công bố ồ ạt, ông Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược cho biết, theo quy định, việc doanh nghiệp đề nghị rút số công bố là hợp pháp nếu sản phẩm không còn lưu hành. Tuy nhiên, ông cũng khẳng định đây là diễn biến “bất thường” và cần được giám sát chặt chẽ.
Không phải hiện tượng cá biệt
Theo các chuyên gia, hành vi này không chỉ mang tính cục bộ mà có dấu hiệu hệ thống, xuất phát từ kẽ hở trong công tác quản lý. Bà Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM từng cảnh báo: “Nếu các cơ quan chức năng không phối hợp chặt chẽ, việc kiểm soát chất lượng mỹ phẩm sẽ tiếp tục bị lợi dụng". Bà dẫn chứng đã từng có tới 600 nhãn hiệu sữa giả tồn tại suốt 4 năm mà không bị xử lý.
Cùng quan điểm, Thượng tá Hồ Văn Hùng (Cục Cảnh sát Kinh tế, Bộ Công an) cho biết, các thủ đoạn làm hàng giả ngày càng tinh vi, đánh vào tâm lý sính hàng ngoại, hàng “xách tay” và tận dụng mạng xã hội để quảng bá, phân phối. Ông cũng bày tỏ lo ngại về việc một số cán bộ y tế đã nghỉ hưu có thể tiếp tay cho sai phạm trong lĩnh vực này.
Theo quy định hiện hành, số tiếp nhận phiếu công bố là điều kiện pháp lý để mỹ phẩm được lưu hành trong vòng 5 năm. Tuy nhiên, đây chỉ là thủ tục hành chính, không đồng nghĩa sản phẩm đã được kiểm định về an toàn hay hiệu quả. Do đó, việc doanh nghiệp rút công bố chỉ hợp lý khi sản phẩm thực sự đã ngừng phân phối. Trường hợp doanh nghiệp rút công bố để né hậu kiểm nhưng sản phẩm vẫn tiếp tục bày bán sẽ bị xem là hành vi vi phạm pháp luật. Khi bị phát hiện, doanh nghiệp có thể bị xử phạt hành chính lên tới hàng chục triệu đồng, buộc thu hồi và tiêu hủy sản phẩm. Trong trường hợp nghiêm trọng, nếu gây ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng có thể bị khởi tố hình sự.
Cần minh bạch, thay đổi phương thức hậu kiểm
Một vấn đề khác đang tồn tại là cách thức hậu kiểm còn thiếu tính đột xuất. Một số doanh nghiệp cho biết cơ quan chức năng thường báo trước thời gian kiểm tra, khiến họ có thể chuẩn bị sẵn sản phẩm đạt chuẩn để đối phó. Trong khi đó, hệ thống phân phối mỹ phẩm tại Việt Nam vẫn còn manh mún, công nghệ truy xuất nguồn gốc chưa đồng bộ, ý thức người tiêu dùng còn kém dễ bị thu hút bởi quảng cáo, sẵn sàng mua hàng online mà không kiểm tra nguồn gốc.
Trước tình hình đó, các chuyên gia cho rằng cần sớm triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử, gắn mã QR cho từng lô hàng, kết nối dữ liệu giữa doanh nghiệp, nhà thuốc, cơ quan quản lý và người tiêu dùng. Công tác hậu kiểm cũng cần thay đổi theo hướng bất ngờ, thực chất, không hình thức.
Đặc biệt, các trường hợp rút công bố bất thường nên được đưa vào diện theo dõi trọng điểm, tiến hành hậu kiểm có mục tiêu để kịp thời phát hiện các hành vi trục lợi hoặc vi phạm quy định về chất lượng sản phẩm.
Cục Quản lý Dược khẳng định sẽ tiếp tục phối hợp các lực lượng chức năng để ngăn chặn tình trạng lợi dụng rút công bố để lẩn tránh trách nhiệm. Việc rút hồ sơ không đồng nghĩa với việc doanh nghiệp được miễn trách nhiệm về sản phẩm đã lưu hành. Nếu vi phạm, họ vẫn sẽ bị xử lý nghiêm theo đúng quy định pháp luật.
Trong bối cảnh thị trường mỹ phẩm đang tăng trưởng mạnh, việc doanh nghiệp tìm cách né kiểm tra là hành vi nguy hiểm và đáng lo ngại. Chỉ khi công tác quản lý được tăng cường toàn diện, đồng bộ và minh bạch, người tiêu dùng mới có thể yên tâm với các sản phẩm làm đẹp mà họ sử dụng mỗi ngày.
An Nguyên
Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng 3 (QUATEST 3) có thử nghiệm mỹ phẩm, cụ thể:
1. Kiểm tra dư lượng dung môi (GC‑MS), tham khảo chi tiết tại link
2. Kiểm nghiệm cồn trong mỹ phẩm, tham khảo tại link
3. Kiểm nghiệm tretinoin, tham khảo tại link
Quý khách liên hệ Phòng Dịch vụ khách hàng Thí nghiệm:
Địa chỉ: số 7, đường số 1, KCN Biên Hòa 1, P. An Bình, Biên Hòa, Đồng Nai - (Bản đồ)
ĐT: 0251 3 836 212 – 3100; email: dh-bh@quatest3.com.vn